احكام نماز و روزه دانشجويان
بسمه تعالی
احكام نماز و روزه اساتيد و دانشجويان
الف. اساتيد و دانشجويان، در صورتي كه با قصد اقامت ده روز يا بيشتر، در محل درس و تدريس يا خوابگاه مي‌مانند:
مراجع محترم تقليد: براي اين‌گونه افراد، نماز تمام و روزه صحيح است.

 
شبیه خوانی
در حسینیه ها و مساجد بیشتر مناطق به خصوص روستاها مراسم شبیه خوانی به اعتبار اینکه از سنت های قدیمی است برگزار می شود که گاهی اثر مثبتی در نفوس مردم دارد، این مراسم چه حکمی دارد؟
 همه مراجع: اگر مراسم شبیه خوانی مشتمل بر امور دروغ و باطل نباشد و با توجه به مقتضیات زمان باعث وهن مذهب حق هم نشود، اشکال ندارد؛ ولی در عین حال بهتر است به جای آنها، مجالس وعظ و ارشاد و ذکر مصایب حسینی و مرثیه خوانی برپا شود.[1]

یکم. سیاه پوشى، سنت منطقى بشر، در طول تاریخ بوده است؛ از ایران باستان گرفته تا یونان و اعراب جاهلیت.
دوم. سیاه پوشى از سوى عباسیان یا اعراب پس از اسلام، به ایران منتقل نشده؛ بلکه از دیر باز این سلوک عملى و ظاهرى در فرهنگ و تمدن ملت ایران ریشه داشته است. توجه به نکات ذیل این دو مسأله را روشن مى کند:
1. سابقه سیاه پوشى
شواهد فراوان تاریخى و ادبى، بیانگر این حقیقت است که بسیارى از ملل و اقوام جهان، از دیر زمان، در ایام عزا سیاه مى پوشیده اند. به دلیل مجال اندک به ذکر چند نمونه از ایران، یونان باستان و اعراب اشاره مى شود:

رنگ سیاه از جهات گوناگون، آثار و خواص مختلف دارد و به اعتبار هر یک
از این خواص، در مورد یا مواردى خاص، فرد یا گروهى مخصوص براى منظور ویژه خویش از آن بهره مى گیرند. رنگ سیاه از جهتى رنگ پوشش است؛ یعنى، رنگ تیره سبب استتار و اختفا مى گردد و گاه براى چنین امرى به کار گرفته مى شود.
رنگ سیاه از جهت دیگر، رنگ هیبت و تشخص است و ازاین رو، لباس رسمى شخصیت ها نوعا سیاه یا سرمه اى سیر است، و در نقل هاى تاریخى موارد فراوانى را مى توان یافت که براى نشان دادن هیبت و تشخص فرد، گروه، حکومت یا مسأله اى از این رنگ استفاده مى شده است.

عقل انسان هرگز چيزى را بدون دليل نمى پذيرد؛ امّا تقليدى كه مسلمانان از آن بحث مى كنند، پذيرش بدون دليل نيست. براى مثال مجتهد به مسئله  وجوب خمس فتوا مى دهد و دليل او آيه 41 سوره «انفال» و رواياتى است كه در اين زمينه وارد شده است. مقلّد نيز هرگز اين فتوا را بدون دليل نمى پذيرد. دليل او براى پذيرش فتواى مجتهد، اين است كه مى داند خداوندِ حكيم، تكاليفى را براى انسان معيّن كرده؛ يعنى، بعضى كارها را بر او واجب يا حرام كرده است و احتمال مى دهد كه يكى از اين واجبات، وجوب خمس باشد.

آيات عظام امام، بهجت، خامنه اى، صافى و فاضل: تنها با غسل جنابت مى توان نماز خواند؛ ولى با غسل هاى ديگر بايد وضو هم گرفت.[1]
آيات عظام تبريزى، سيستانى، مكارم، نورى و وحيد: با همه غسل هاى واجب و مستحب معتبر و مأثور ـ غير از غسل استحاضه متوسطه ـ مى توان نماز خواند؛ اگر چه احتياط مستحب آن است كه [در غير غسل جنابت] وضو هم بگيرد.[2]
تبصره. آيه اللّه  مكارم در اقسام استحاضه، استحاضه متوسطه را قبول ندارند. بنابراين غسل استحاضه متوسطه معنا ندارد.
 
اگر كسى بعد از غسل جنابت براى نماز وضو بگيرد، كار حرامى انجام داده است؟
همه مراجع: آرى، وضو بدعت و حرام است؛ ولى غسل او باطل نمى شود.[3]

ارثى که از خویشان نزدیک (مانند پدر، مادر و همسر) به انسان مى رسد، خمس دارد؟
همه مراجع: خیر.[1]
اگر ارثیه را به قصد تجارت و افزایش ارزش آن نگه دارد، آیا به ترقى قیمت آن پس از فروش خمس تعلق مى گیرد؟
همه مراجع: آرى.[2]
_____________________
[1]. توضیح المسائل مراجع، م ۱۷۵۴، نورى، توضیح المسائل، م ۱۷۵۰، خامنه اى، اجوبة، س ۸۵۸ و وحید، توضیح المسائل، م ۱۷۶۲.

آیا انجام غسل ارتماسى، با لباس زیر در استخر جایز است؟
همه مراجع: اگر آب یکباره تمام بدن را فرا بگیرد، غسل صحیح است.[1]
کسى که تمام بدنش زیر آب است، آیا مى تواند نیت غسل ارتماسى کند یا اینکه باید از آب بیرون آید و بعد  در آب فرو رود؟
آیات عظام امام، بهجت، فاضل و نورى: آرى، ولى باید بعد از نیت، بدن را زیر آب حرکت دهد.[2]
آیات عظام تبریزى، سیستانى، صافى و مکارم: بنا بر احتیاط واجب باید در غسل ارتماسى، مقدارى از بدن بیرون آب باشد.[3]
آیة اللّه  وحید: بنا بر احتیاط واجب، باید در غسل ارتماسى تمام بدن بیرون آب باشد.[4]

همه مراجع: قطع صله رحم جایز نیست ولی اگر احتمال بدهید که ترک معاشرت و رفت و آمد موجب خودداری او از ارتکاب معصیت و باعث بیداری او می‌شود، می‌توان موقّتاً آن را (به عنوان امر به معروف و نهی از منکر) ترک کرد.[1]
تبصره 1. ترک معاشرت در صورتی است که با مراتب دیگر، نتواند از معصیت جلوگیری کند و اگر بشود با شیوه‌های دیگر نهی از منکر کرد، ترک معاشرت جایز نیست.

همه مراجع (به جز بهجت و صافی): وضو باطل است و باید برای نماز و مانند آن، عضوی را که نجس بوده، آب بکشید.[1]
آیت‌الله بهجت: وضو باطل است بنا بر احوط در صورتی که با وضو گرفتن و یا غیر آن به طور اتفاقی پاک نشده باشد.[2]
آیت‌الله صافی: وضو باطل است و باید برای نماز و مانند آن، عضوی را که نجس بوده، آب بکشید؛ مگر آن که بدانید با وضو گرفتن، پاک شده است.[3]
___________
[1]. امام، نورى، فاضل، مکارم و سیستانى، تعلیقات على العروه، ج ۱، شرائط الوضو، الثانى؛ وحید و تبریزى، توضیح المسائل، شرائط وضو، شرط ششم؛ دفتر: خامنه اى.